Dyrektor może wyznaczyć na opiekuna wycieczki osobę zatrudnioną na stanowisku pomoc nauczyciela. Ale tylko, jeśli jego zdaniem cel i program wycieczki na to pozwalają.
Wyznaczenie opiekunów wycieczki odbywa się spośród pracowników pedagogicznych szkoły. Opiekunem wycieczki może być także osoba niebędąca pracownikiem pedagogicznym, wyznaczona przez dyrektora z uwzględnieniem celu i programu wycieczki.
Za zgodą organu prowadzącego pomoc nauczyciela można dodatkowo zatrudniać w:
szkołach ogólnodostępnych, w których kształceniem specjalnym są objęci uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na autyzm, w tym zespół Aspergera, lub niepełnosprawności sprzężone,
szkołach ogólnodostępnych, w których kształceniem specjalnym są objęci uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności inne niż wymienione w ust. 2 § 7, niedostosowanie społeczne lub zagrożenie niedostosowaniem społecznym, z uwzględnieniem realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego,
w klasach I–IV szkół podstawowych specjalnych i szkół podstawowych ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi, dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, z niepełnosprawnościami sprzężonymi,
szkołach specjalnych, integracyjnych, ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi lub integracyjnymi oraz w przypadkach innych niepełnosprawności niż określone w ust. 4 § 7, dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność
(§ 7 ust. 2, 3, 4 i 5 rozporządzenia MEN w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym).
Status prawny pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, określają przepisy o pracownikach samorządowych (art. 7 ustawy Prawo oświatowe). Są oni zatrudniani m.in. na stanowiskach pomocniczych i obsługi (art. 4 ustawy o pracownikach samorządowych).
Stanowisko pomoc nauczyciela zostało zawarte w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych, w tabeli przedstawiającej stanowiska pomocnicze i obsługi w jednostkach działających w zakresie oświaty. Zgodnie z przedstawionym zestawieniem osoba zatrudniona na stanowisku „pomoc nauczyciela” musi legitymować się minimum wykształceniem podstawowym w rozumieniu ustawy Prawo oświatowe, a także posiadać umiejętność wykonywania czynności na stanowisku.
Dyrektor szkoły zobowiązany jest zapewnić uczniom wycieczki bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w wycieczce. Przy organizacji wycieczek poza terenem szkoły powinien ustalić odpowiednią liczbę opiekunów oraz sposób zorganizowania opieki, uwzględniając:
wiek,
stopień rozwoju psychofizycznego,
stan zdrowia i ewentualną niepełnosprawność osób powierzonych opiece szkoły,
specyfikę zajęć, imprez i wycieczek,
warunki, w jakich będą się one odbywać.
Kryteria te powinno uwzględnia się również przy ustalaniu programu wycieczek (§ 2 i 32 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r.).
Bożena Winczewska