Karta Nauczyciela przewiduje sytuacje, w których z dniem zatrudnienia po raz pierwszy w szkole nauczyciel uzyskuje wyższy stopień awansu zawodowego niż stopień nauczyciela stażysty. Nadanie stopnia awansu zawodowego następuje w takim przypadku z mocy prawa, a decyzja nadająca stopień nauczyciela kontraktowego lub mianowanego ma jedynie charakter deklaratoryjny tj. potwierdzający ten fakt. Możliwe jest zatem jej ostateczne wydanie już po ustaniu zatrudnienia.
W decyzji odmawiającej nadania stopnia awansu zawodowego, organ decyzyjny nie jest zobowiązany powtórnie dokonać oceny dorobku zawodowego nauczyciela. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 26 kwietnia 2007 r., I OSK 1056/06.
Jeżeli nauczyciel spełnia ustawowe wymagania uzasadniające ubieganie się o wyższy stopień awansu zawodowego, to warunkiem rozpoczęcia stażu jest jedynie jego wniosek o staż, skierowany do dyrektora szkoły. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 12 lipca 2002 r., II SA 336/02.